Świlcza

Oficjalna strona internetowa

www.swilcza.com.pl

 

Gmina Świlcza obejmuje swym zasięgiem 10 sołectw. Są to: Błędowa Zgłobieńska, Bratkowice, Bzianka, Dąbrowa, Mrowla, Rudna Wielka, Świlcza, Trzciana, Woliczka. Zajmuje powierzchnię 108 km² i zamieszkuje ją 16 tys. osób. Bratkowice to jedna z największych wsi na Podkarpaciu – rozciąga się na długości 12 km. Ponadto jest jedną z trzech miejscowości, które zwyciężyły w konkursie na najpiękniejszą wieś Podkarpacia (konkurs realizowany był przez Podkarpacki Urząd Marszałkowski w 2018 roku).

 

Zabytki sakralne

•Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Świlczy, wybudowany w latach 1939 – 1959.

•Kościół pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus i św. Andrzeja Boboli w Rudnej Wielkiej, wzniesiony w latach 1928 – 1936 (parafia w Rudnej Wielkiej istnieje od 1912 r.).

•Neogotycki kościół parafialny pw. św. Łukasza Ewangelisty w Mrowli. Wybudowany został w latach 1876 – 1896 według projektu krakowskiego architekta Sławomira Odrzywolskiego.

•Kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca i Matki Bożej Niepokalanie Poczętej w Trzcianie z 1898 r. Jego wyposażenie datowane jest na XVII i XVIII w. Są to m.in. dwa późnorenesansowe boczne ołtarze z pierwszej połowy XVII w. W jego wnętrzu znajduje się także renesansowa chrzcielnica z 1615 r. Obok kościoła jest cmentarz z XIX – wieczną kaplicą grobową Christianich.

 

Dwory i zespoły podworskie

•Zespół podworski w Trzcianie wzniesiony pod koniec XIX w., poddany przebudowie w 1959 r. Jego właścicielem była rodzina Christianich. Otoczony jest zabytkowym parkiem o powierzchni 4 hektarów.

•Dwór Dąmbskich z pierwszej połowy XIX w. w Rudnej Wielkiej. Otoczony jest parkiem krajobrazowym z aleją grabową. Gromadzona przez Łukasza z Lubrańca Dąmbskiego, na przełomie XVIII i XIX w., kolekcja obrazów tzw. Galeria Dąmbskich znajduje się w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie.

•Zespół dworski w Dąbrowej zbudowany około 1870 r. dla ówczesnego właściciela folwarku Wiktoryna Wojciechowskiego. Wokół dworu znajduje się park z geometrycznymi alejkami oraz stawami. Park zajmuje powierzchnię 7 hektarów.

 

Podania i legendy

•W czasach najazdów tatarskich, w tutejszej okolicy pełnej bagien i torfowisk, mieli podobno znaleźć schronienie dwaj mnisi. Uciekli oni ze zniszczonego przez Tatarów Sandomierza. Podobno wybudowali tu szałas z trzcin i mchu oraz drewnianą kapliczkę pw. św. Wawrzyńca (ku czci patrona jednego z nich). Okolice porośnięte tatarakiem, sitowiem i trzciną nazwali Trzcianą. W miejscu kapliczki wybudowano później kościół pw. św. Wawrzyńca.

 

Ciekawostki

• Badania archeologiczne prowadzone na terenie gminy Świlcza w 1970 r. oraz w latach 1976 – 1982 doprowadziły do odkrycia osady z IV – V w. n.e., której ludność trudniła się obróbką bursztynu oraz handlem legendarnym jantarem. Jest też trzydziestohektarowy użytek ekologiczny ze zbiornikiem wodnym „Trzciana Olszyny”.
• Bratkowice swymi początkami sięgają XIV wieku – osada lokowana była na południowym skraju olbrzymiej niegdyś Puszczy Sandomierskiej, w ciągu wieków powiększała swój obszar przez zagospodarowywanie terenów leśnych.

 

…DOM TRADYCJI LUDOWEJ…

Dom Tradycji Ludowej w Trzcianie – inicjatywa lokalna, dzięki której udało się uratować wiele zabytkowych sprzętów gospodarstwa domowego oraz strojów ludowych. Odtworzono dwie izby wiejskie – zagrodnika i bogatego kmiecia. Stworzono galerię historii Trzciany. W obiekcie tym jest także sala konferencyjna. Ma tu swoją siedzibę amatorskie kółko teatralne oraz koło gospodyń wiejskich. Organizowane są tu różnego rodzaju imprezy promujące miejscowe rzemiosło i rękodzieło czy też kultywujące dawne umiejętności gospodarskie.

 

Rekreacja

• Zbiornik wodny w Bratkowicach o powierzchni 1,83 ha
• Wpisany do rejestru zabytków bratkowicki park o powierzchni 5,2 ha, który jest pozostałością dawnego założenia dworsko-parkowego. Dzięki środkom unijnym park stał się atrakcyjnym miejscem do spędzania wolnego czasu.
• Stawy rybne w Trzcianie – dwa zbiorniki retencyjne o powierzchni 8 ha, znajdujące się w pobliżu użytku ekologicznego.
• Prywatna hodowla wiewiórek w Rudnej Wielkiej.
• Pole golfowe DWASTAWY w Trzcianie.
• Ścieżka ekologiczna o długości 5 km w dolinie rzeki Mrowli. Charakterystyczne dla tej ścieżki są rozległe łąki na torfowiskach, śródleśne stawy i oczka wodne oraz podmokły las olszowy.
• Ścieżka dydaktyczna w leśnictwie Bratkowice tworząca pętlę zaczynającą się i kończącą w punkcie edukacyjnym na skraju lasu z wyznaczonymi miejscami na odpoczynek oraz tablicami wskazującymi najciekawsze ekosystemy leśne, a także miejsca szczególnie cenne pod względem kulturalno – historycznym. Jednym z przystanków jest śródleśna polana będąca miejscem rodzącego się kultu religijnego lokalnej ludności.Ścieżka należy do Szlaku Przyrodniczego  Puszczy Sandomierskiej.
• Trzynastokilometrowa trasa konno – rowerowa, biegnąca od klubu jeździeckiego w Zabajce, przez teren leśnictwa Budy i Bratkowice.
• Trasy przebiegające przez rezerwat „Bór” w Głogowie Małopolskim ukazujące najciekawsze fragmenty zbiorowisk roślinnych oraz miejsca tragicznych wydarzeń z okresu II wojny światowej. W rezerwacie wytyczono również trasy narciarskie i rowerowe.

   

PRZEPIS Z TERENU GMINY ŚWILCZA – BABA DROŻDŻOWA

Składniki:

• 75 dag mąki
• 5 dag drożdży
• 1 szklanka cukru pudru
• 1 łyżka cukru kryształu
• 1 szklanka mleka
• 1 kostka masła
• 10 żółtek
• 15 dag rodzynek
• łyżeczka soli

Wykonanie:

Drożdże rozetrzeć z łyżką cukru kryształu. Wszystko wymieszać z ciepłym mlekiem i dwoma łyżkami mąki pszennej. Rozczyn odstawić na ok. 30 minut w ciepłym miejscu. Masło roztopić i ostudzić . Mąke przesiać do miski, dodać rozczyn, masło, żółtka, resztę cukru i sól. Wyrobić ciasto, dodać rodzynki i wyłożyć do formy. Forma ma być natłuszczona i obsypana bułką tarta. Odstawić ciasto w formie do wyrośnięcia. Gdy podwoi swoją objętość, należy je piec godzinę w temperaturze 200-210 stopni Celsjusza. Po upieczeniu ozdobić.

Źródło: LGD TRYGON „Dziedzictwo kulinarne regionu”