W miniony poniedziałek 26 maja, w Uniwersytecie Rzeszowskim odbyła się konferencja dotycząca bezpieczeństwa w Aglomeracji Rzeszowskiej. Zorganizował ją Powiat Rzeszowski, Uniwersytet Rzeszowski oraz stowarzyszenie samorządowe Aglomeracja Rzeszowska. Celem była dyskusja na temat możliwości wzmocnienia bezpieczeństwa i ochrony ludności cywilnej w obliczu rosnących zagrożeń geopolitycznych. W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele samorządów lokalnych oraz eksperci z dziedziny obrony cywilnej, którzy przedstawili aktualne wyzwania i potrzeby regionu.
Przed rozpoczęciem konferencji samorządowcy Aglomeracji Rzeszowskiej wystosowali apel do polskiego rządu, by ten zwrócił uwagę na potrzeby związane z bezpieczeństwem naszego subregionu. W tym aspekcie zarówno Staroście Rzeszowskiemu oraz Staroście Łańcuckiemu jak i burmistrzom, a także wójtom szczególnie chodzi o zasady finansowania budowli, urządzeń oraz systemów mających zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom.
Wagę wydarzenia podkreślił fakt uroczystego otwarcia, którego dokonał JM. Adam Reich, Rektor Uniwersytetu wraz Krzysztofem Jaroszem, Starostą Rzeszowskim.
Konferencja ukazała dramatyczny stan infrastruktury ochrony ludności na terenie Aglomeracji Rzeszowskiej, a co za tym idzie pilną potrzebę systemowych działań i znaczących nakładów finansowych na poprawę bezpieczeństwa mieszkańców.
– Historia jest nauczycielką życia. Nieodrobione lekcje z przeszłości lubią się mścić. Dziś musimy pamiętać, że bezpieczeństwo buduje się latami. Ochrona ludności oraz tak zwanej infrastruktury krytycznej jest równie ważna jak kwestie dotyczące zbrojeń – mówi Krzysztof Jarosz, Starosta Rzeszowski.
Starosta zwrócił uwagę na strategiczne znaczenie aglomeracji rzeszowskiej, gdzie krzyżują się szlaki komunikacyjne północ-południe oraz wschód-zachód, a także znajduje się lotnisko w Jasionce. Podkreślił również, że samorządowcy liczą na szczególne traktowanie tych terenów jako obszarów o podwyższonym ryzyku.
Podobnego zdania jest Barbara Pilawa-Kraus, Wicestarosta Łańcucki, która zwróciła uwagę na dramatyczny stan infrastruktury ochronnej w powiecie łańcuckim. Ten liczy ponad 80 tys. mieszkańców, a nie dysponuje żadnym profesjonalnym obiektem, który można by uznać za schron.
Samorządowcy koncentrowali uwagę na praktycznych problemach wynikających z nowych obowiązków. Szczególnie istotną kwestią jest zobligowanie powiatowych podmiotów leczniczych do zapewnienia bardzo dużej ilości łóżek szpitalnych – w przypadku agresji militarnej. Nie ma takiego powiatu, który dysponowałby odpowiednim sprzętem, łóżkami ani zadysponowaną kadrą medyczną.
Zdaniem Sławomira Porady, Wójta Gminy Trzebownisko, obszary takie jak aglomeracja rzeszowska czy gminy skupione wokół lotniska Rzeszów-Jasionka powinny być traktowane priorytetowo w ramach środków przyznanych w ustawie o obronie ludności i obronie cywilnej.
Samorządowiec podkreślił skalę zaniedbań w dziedzinie obrony cywilnej w naszym kraju. Niezwykle ciekawie w tym aspekcie zarysowuje się sytuacja gminy Trzebownisko, która zdaniem Wójta stanowi „kuriozum na skalę światową”. W tak strategicznie położonej gminie nie ma ani metra kwadratowego odpowiedniego obiektu ochronnego.
W trakcie debaty głos specjalistów obok samorządowców miał kluczowe znaczenie. St. bryg. Adam Wiśniewski z PSP Rzeszów przedstawił aktualny stan prac nad inwentaryzacją obiektów ochronnych. Straż Pożarna skupia się obecnie na przeglądzie wszystkich obiektów, by sprawdzić, czy nadal pełnią one funkcję schronów. Wiśniewski zaznaczył, że wytyczne wynikające z ustawy są jednoznaczne – około 50 procent populacji w obrębie miast powinno znaleźć ochronę w schronach i innych stosownych ukryciach.
Treść apelu:
„APEL Aglomeracji Rzeszowskiej do Rządu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie wzmocnienia systemu ochrony ludności i obrony cywilnej w regionie przygranicznym
Szanowny Panie Premierze,
Szanowni Ministrowie,
Szanowni Parlamentarzyści,
My, przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego tworzących Aglomerację Rzeszowską – obejmującą 12 gmin powiatu rzeszowskiego oraz powiat łańcucki – kierujemy niniejszy apel w trosce o bezpieczeństwo naszych mieszkańców oraz w poczuciu odpowiedzialności za realizację zadań wynikających z ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej.
Uzasadnienie
Nasz region, ze względu na swoje strategiczne położenie w bezpośrednim sąsiedztwie granicy z Ukrainą, pełni kluczową rolę w systemie bezpieczeństwa państwa. Obecność infrastruktury krytycznej, takiej jak Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka, korytarze transportowe oraz obiekty logistyczne, a także doświadczenia związane z przyjmowaniem uchodźców i pomocą humanitarną, potwierdzają znaczenie Aglomeracji Rzeszowskiej w kontekście obronności i ochrony ludności.
Zgodnie z nowymi przepisami, jednostki samorządu terytorialnego są zobowiązane do:
- Kierowania, koordynowania oraz realizowania zadań ochrony ludności i obrony cywilnej
- Tworzenia i utrzymywania zasobów ochrony ludności
- Planowania oraz organizowania szkoleń, ćwiczeń z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej
- Powiadamiania, ostrzegania i alarmowania ludności o zagrożeniach
- Zapewnienia odpowiedniej ilości obiektów zbiorowej ochrony
- Udzielania wsparcia podmiotom ochrony ludności w zakresie wyposażenia w sprzęt i środki ochrony
Realizacja tych zadań ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom, jednak wymaga znacznych nakładów finansowych oraz wsparcia ze strony administracji rządowej.
Wnioski
W związku z powyższym, apelujemy o:
Uznanie Aglomeracji Rzeszowskiej za obszar o podwyższonym priorytecie co umożliwi skierowanie dodatkowych środków i zasobów na rzecz wzmocnienia systemu ochrony ludności.
Zwiększenie finansowania inwestycji w infrastrukturę obrony cywilnej, w tym budowę i modernizację budowli ochronnych, centrów zarządzania kryzysowego, systemów wczesnego ostrzegania oraz łączności.
Ułatwienie dostępu do krajowych i unijnych funduszy dedykowanych projektom z zakresu bezpieczeństwa i odporności cywilnej, z uwzględnieniem specyfiki regionów przygranicznych.
Wzmocnienie współpracy między administracją rządową a samorządami poprzez regularne konsultacje, wspólne ćwiczenia oraz wymianę doświadczeń w zakresie zarządzania kryzysowego.
Podsumowanie
Nasz apel jest propozycją współpracy na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa obywateli. Jako samorządy, jesteśmy gotowi do podjęcia wszelkich działań mających na celu realizację zadań wynikających z ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. Liczymy na wsparcie i zaangażowanie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej w tym zakresie.”
