„…Bo wszędzie, gdzie życie i mienie człowieka
Gotowy potargać na strzępy zły los –
Śpieszymy z pomocą – bo nie ma co zwlekać –
Rycerze Floriana – to my!…”
(Fragment Hymnu ZOSP RP „Rycerze Floriana”)
TAKI BYŁ POCZĄTEK…
Mieszkańcy Bratkowic wiele lat przed założeniem Ochotniczej Straży Pożarnej, nękani byli częstymi plagami pożarów. Niszczycielski żywioł, jakim bez wątpienia jest ogień, obracał w zgliszcza dorobek ludzkiego życia. Drewniane wówczas budynki z dachami krytymi strzechą lub gontem, stwarzały ogromne zagrożenie pożarowe. Ogień bezlitośnie trawił nie tylko pojedyncze budynki, ale całe zagrody z dobytkiem. W rozszalałych płomieniach ginęli niekiedy ludzie i zwierzęta gospodarskie. Mieszkańcy byli całkowicie bez bezradni w nierównej walce z tym groźnym żywiołem. Nic dziwnego, że coraz częściej zaczęli myśleć o założeniu we wsi straży ogniowej, dostatecznie przygotowanej do ratowania dobytku w razie pożaru i wyposażonej w podstawowy sprzęt gaśniczy. Na owe czasy były to: drewniane sikawki podręczne tzw. szpryce, sikawki ręczne przenośne lub na podwoziu, bosaki (osęki), tłumice, drewniane konewki na wodę.
W 1906 roku, ówczesna Rada Gminy Bratkowice na czele z Wójtem Stanisławem Lisem, zwołała zebranie wiejskie, na którym wspólnie z mieszkańcami, podjęto śmiałą decyzję o założeniu we wsi Ochotniczej Straży Pożarnej. Niemal natychmiast do straży zapisało się 23 gospodarzy, gotowych bezinteresownie spieszyć z pomocą mieszkańcom na wypadek pożaru czy innego zagrożenia. Z pośród siebie wybrali Zarząd OSP, na czele którego stanęli: Stanisław Lis – prezes i Jan Szalony – naczelnik.
W 2016 roku upłynęło 110 lat od historycznej chwili rozpoczęcia działalności statutowej bratkowickiej Ochotniczej Straży Pożarnej.
JUBILEUSZ 110. LECIA ZAŁOŻENIA OSP
W niedzielę 11 września 2016 roku Ochotnicza Straż Pożarna w Bratkowicach, obchodziła 110. lecie swojej chlubnej działalności. Uroczystość zainaugurowała msza św. koncelebrowana w miejscowym kościele parafialnym pw. św. Jana Chrzciciela. Liturgii mszalnej sprawowanej w intencji strażaków, ich rodzin oraz zmarłych druhów, przewodniczył ks. Paweł Samborski, kapelan Komendy Wojewódzkiej i Miejskiej PSP w Rzeszowie, wikariusz w parafii pw. bł. Karoliny Kózki tym mieście. W koncelebrze mszy św. uczestniczyli ponadto: ks. kan. Józef Książek, kapelan powiatowy strażaków, proboszcz bratkowickiej parafii, kapelan miejscowej OSP oraz ks. Jan Ziemiński, proboszcz parafii w Szufnarowej, wikariusz w Bratkowicach w latach 1998-2001, kapelan OSP. Przed rozpoczęciem mszy św. miejscowy Chór Męski „Resonantae” pod kierownictwem Jakuba Pięty, odśpiewał Hymn Związku OSP RP. Okolicznościową homilię nawiązującą do trudów strażackiej służby i postaci św. Floriana, patrona strażaków, wygłosił ks. P. Samborski. Podczas mszy św. wszyscy strażacy pod przewodnictwem ks. kan. J. Książka, odnowili strażackie ślubowanie. Nabożeństwo zakończyło się wspólnym odśpiewaniem pieśni kościelnej „Boże coś Polskę…”
Wysoką rangę tej strażackiej uroczystości, podkreślił udział w nabożeństwie Pocztów Sztandarowych ze wszystkich jednostek OSP z naszej gminy, przedstawiciele: władz samorządowych województwa podkarpackiego, powiatu rzeszowskiego i gminy Świlcza, Państwowej Straży Pożarnej, władz Związku OSP RP Oddziałów: wojewódzkiego, powiatowego i gminnego, prezesi i naczelnicy z poszczególnych jednostek OSP w gminie Świlcza, strażacy czynni i wspierający z jednostki jubilatki, dyrektorzy miejscowych szkół, przedszkola, organizacji społecznych oraz przedstawiciele firm i instytucji.
GŁÓWNA CZĘŚĆ UROCZYSTOŚCI
Bezpośrednio po mszy św. Poczty Sztandarowe OSP i strażacy na czele z dh. Bogdanem Ciochem, komendantem gminnym ZOSP RP w Świlczy (dowódcą uroczystości) oraz zaproszeni goście, udali się na miejscowy stadion sportowy, gdzie odbyła się oficjalna część uroczystości jubileuszowej. Po uroczystej ceremonii podniesienia flagi na maszt i odegraniu hymnu państwowego, Adam Majka, spiker uroczystości ,powitał w imieniu prezesa OSP dh. Mieczysława Lei, wszystkich gości honorowych i strażaków. Następnie dh M. Leja wygłosił okolicznościowy referat z uwzględnieniem historii bratkowickiej jednostki od początku jej założenia. Po jego wystąpieniu odbyła się ceremonia wręczenia medali „Za Zasługi dla Pożarnictwa”, odznak „Strażak Wzorowy”„ , Za wysługę lat” oraz dyplomów honorowych.
STRAŻACY NA MEDAL
Tak mówi się o ludziach, którzy przez wiele lat swojej bezinteresownej strażackiej służby, spieszyli na pomoc społeczeństwu w razie pożaru, powodzi czy innego zagrożenia. To oni przez dziesięciolecia mocno angażowali się we wszystkie ważniejsze inicjatywy i przedsięwzięcia na rzecz swojej jednostki, miejscowości i parafii. To oni w swoim lokalnym środowisku nadal, godnie kultywują tradycje chrześcijańskie i patriotyczne swoich przodków. Nic więc dziwnego, że strażacy wśród mieszkańców Bratkowic cieszą się niesłabnącym uznaniem i autorytetem.
Strażacy ochotnicy z Bratkowic od dawna służą społeczeństwu wiernie i z poświęceniem, jednak, jak sami mówią – nie dla pieniędzy, medali czy odznak honorowych, ale śpieszą na pomoc i ratunek z potrzeby serca, bo tak ślubowali… Każdy medal, odznakę czy dyplom uznania, traktują jako skromne podziękowanie za trudną i odpowiedzialną służbę dla mieszkańców swojej miejscowości i gminy.
Jubileusz 110. lecia bratkowickiej OSP był okazją nie tylko do podziękowań, gratulacji i życzeń dla wszystkich strażaków. Wielu z nich, tych najbardziej zasłużonych, uhonorowanych zostało medalami „Za Zasługi dla Pożarnictwa”, odznakami: „Strażak Wzorowy” i „Za wysługę lat”. Najstarsi stażem członkowie OSP, wyróżnieni zostali dyplomami uznania z podziękowaniem za długoletnią ofiarną służbę, przyznanymi przez Zarząd Oddziału Wojewódzkiego Związku OSP RP w Rzeszowie.
Złote Medale „Za Zasługi dla Pożarnictwa”, otrzymali druhowie: Józef Mazan, Tadeusz Mytych, Stanisław Rogala, Marek Rządeczka, Józef Wojton i Edward Ząbczyk. Srebrne: Tadeusz Bednarz, Władysław Dziedzic, Józef Jucha, Bogdan Majda, Stanisław Piątek, Eugeniusz Przywara, Stanisław Przywara i Grzegorz Surowiec. Brązowe: Tadeusz Czech i Jan Stec.
Najmłodsi stażem druhowie uhonorowani zostali odznakami „Strażak Wzorowy”: Grzegorz Górski, Dawid Jucha, Mateusz Jucha, Michał Kwas, Grzegorz Pięta, Krzysztof Plizga, Paweł Stec i Piotr Wojton.
Odznakami „Za wysługę lat” wyróżnieni zostali druhowie: Bronisław Kwoka (55), Mieczysław Lewick i Tadeusz Rogala (50), Tadeusz Bielenda, Stanisław Jucha, Józef Przywara i Edward Ząbczyk (45), Mieczysław Pieta i Tadeusz Zając (40), Bogdan Jucha, Jan Kwoka i Władysław Pięta (35), Zbigniew Bułatek, Jan Górski, Józef Jucha, Piotr Jucha, Władysław Kwoczyński, Zbigniew Lewicki i Bolesław Lis (30), Janusz Kania i Marek Rządeczka (25), Piotr Kwoka (25), Marcin Górski, Adam Jucha i Sławomir Wojton (15), Krzysztof Kania (10), Mateusz Jucha, Michał Kwas, Mateusz Mierzwa, Krzysztof Plizga, Paweł Stec i Łukasz Warzocha (5).
Ponadto druhowie z ponad pięćdziesięcioletnim stażem służby w szeregach OSP, wyróżnieni zostali dyplomami honorowymi: Tadeusz Przywara (61 lat), Bronisław Kwoka (59), Władysław Jucha (54), Tadeusz Rogala (51) i Mieczysław Lewicki (51).
Medale, odznaki i dyplomy, wręczali: dh Edward Szlichta, st. bryg. Kazimierz Witek, dh Tomasz Kwoka, Adam Dziedzic, ks. Paweł Samborski, dh Mieczysław Leja, prezes OSP , dh Jan Górski, naczelnik OSP w Bratkowicach.
GOŚCIE HONOROWI
Strażacką tradycją jest od dawna zapraszanie na swoje jubileusze, okolicznych jednostek OSP wraz z pocztami sztandarowymi oraz gości honorowych. Niewątpliwie podkreśla to szczególną rangę każdej uroczystości. Tak było w Bratkowicach, gdzie na Jubileusz 110. lecia miejscowej OSP, Zarząd tej jednostki zaprosił liczne grono gości, a wśród nich: dh Edward Szlichta, dyrektor Zarządu Wykonawczego Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP w Rzeszowie, st. bryg. Kazimierz Witek, zastępca komendanta miejskiego PSP w Rzeszowie, Adam Dziedzic, Wójt Gminy Świlcza i jego zastępca Sławomir Styka, ks. kan. Józef Książek, Kapelan Powiatowy Strażaków, proboszcz bratkowickiej parafii pw. św. Jana Chrzciciela, kapelan miejscowej OSP, ks. Paweł Samborski, Kapelan Komendy Wojewódzkiej i Miejskiej PSP w Rzeszowie, wikariusz w parafii pw. bł. Karoliny Kózki w Rzeszowie, ks. Jan Ziemiński, proboszcz parafii w Szufnarowej, wikariusz w parafii Bratkowice w latach 1998-2001, kapelan OSP, ks. Marcin Graboś i ks. Witold Pazdan, wikariusze miejscowej parafii, Wojciech Wdowik, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie, Anna Cymerys, przedstawicielka Biur Poselskich: Stanisława Ożoga, Posła Parlamentu Europejskiego oraz Mieczysława Miazgi, Posła na Sejm RP, Tadeusz Pachorek, członek Zarządu Powiatu Rzeszowskiego, dyrektor Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Świlczy, Sławomir Miłek i Tomasz Wojton, radni powiatu rzeszowskiego, Piotr Wanat, Przewodniczący Rady Gminy Świlcza wraz z radnymi: Barbarą Buda, Natalią Skuba – Więcław i Dominikiem Bąkiem, Robert Klaudel, prezes Przedsiębiorstwa Produkcji i Handlu „Restol” w Bratkowicach oraz Marek Rogala, kierownik produkcji w tym zakładzie, Marek Ptak, dyrektor Przedsiębiorstwa „Subor ”w Staszowie, zajmującego się handlem umundurowania strażackiego i sprzętu przeciwpożarowego, Jerzy Chłopek, Nadleśniczy Nadleśnictwa w Głogowie Młp. oraz Bernard Dworak, Leśniczy Leśnictwa w Bratkowicach, dyrektorzy placówek oświatowych w Bratkowicach: Joanna Różańska, Zespół Szkół, Barbara Wasilewska- Naróg, Szkoła Podstawowa nr 2 im. św. Jana Pawła II, Janina Gaweł, Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Żołnierzy Armii Krajowej i Krystyna Kubas, Przedszkole Publiczne im. św. Jana Pawła II, dh Tomasz Kwoka, prezes Zarządu Oddziału Gminnego ZOSP RP w Świlczy, dh Kazimierz Czyż, prezes Zarządu OG ZOSP RP w Świlczy w latach 2002-2016, Stanisław Nowak, długoletni opiekun Ochotniczych Straży Pożarnych z ramienia Urzędu Gminy, Marek Stańczyk , Paweł Rzepka i Ryszard Chmaj, inspektorzy UG w Świlczy, przewodnicząca i prezesi organizacji społecznych działających w Bratkowicach: Maria Nowożeńska, Koło Gospodyń Wiejskich, Bogdan Wójcik, Ludowy Klub Sportowy „Bratek”, Tadeusz Pięta, Towarzystwo Miłośników Ziemi Bratkowickiej oraz Ryszard Franczyk, sołtys wsi Bratkowice.
Ponadto w gronie zaproszonych gości byli przedstawiciele podmiotów gospodarczych, współpracujących z bratkowicką jednostką OSP m.in. Bożena i Piotr Czapka, Zakład Drzewny w Czarnej Sędziszowskiej, Edward Sudoł, Zakład Kamieniarski w Kłapówce oraz przedstawiciele i handlowcy z Bratkowic: Krzysztof Ciszewski, Maria Pokrywa, Adam Smajdor, Tadeusz Surowiec, Józef Orzech, Marek Kowal i Ryszard Lis. Uroczystość jubileuszową zaszczycili swą obecnością również mieszkańcy Bratkowic i rodziny strażaków.
WYSTĄPIENIA OKOLICZNOŚCIOWE ZAPROSZONYCH GOŚCI
Są stałym punktem harmonogramu strażackich uroczystości i jubileuszy. Z mównicy przekazywane są wówczas gratulacje, podziękowania i życzenia, kierowane do wszystkich druhów z jednostki jubilatki. Także w Bratkowicach, goście honorowi w swych wystąpieniach, podkreślali dotychczasowe dokonania strażaków, ich osiągnięcia, sukcesy i ofiarność podczas prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczych. Oprócz szczerych życzeń, składanych na ręce prezesa OSP dh. Mieczysława Lei, wygłaszający mowy przekazywali listy gratulacyjne, grawertony, pamiątkowe statuetki i puchary.
Mowy okolicznościowe wygłaszali kolejno: Adam Dziedzic, Wójt Gminy Świlcza, dh Edward Szlichta, dyrektor ZWOW ZOSP RP w Rzeszowie, st. bryg. Kazimierz Witek, zastępca komendanta miejskiego PSP w Rzeszowie, Tadeusz Pachorek i Tomasz Wojton, radni powiatu rzeszowskiego, przekazali oni list gratulacyjny od Starosty Rzeszowskiego, Wojciech Wdowik, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie, który dodatkowo przekazał list gratulacyjny od Posła na Sejm RP Zbigniewa Chmielowca, Piotr Wanat, Przewodniczący Rady Gminy Świlcza oraz radni: Natalia Skuba – Więcław, Barbara Buda i Dominik Bąk, Robert Klaudel, prezes PPiH „Restol” w Bratkowicach i dh Tomasz Kwoka, prezes ZOG ZOSP RP w Świlczy.
Adam Dziedzic, Wójt Gminy, tak napisał w swoim liście gratulacyjnym do bratkowickich strażaków:
„Szanowni Druhowie – członkowie Ochotniczej Straży Pożarnej w Bratkowicach. Proszę przyjąć wyrazy uznania i gratulacje z okazji pięknego Jubileuszu 110-lecia Ochotniczej Straży Pożarnej w Bratkowicach. Wasza jednostka stała się nie tylko miejscem doskonalenia umiejętności gaśniczo-ratowniczych, ale także ostoją patriotyzmu, tradycji i kultury ludowej Waszego środowiska. Z szacunkiem przywołuję wszystkie pokolenia bratkowickich strażaków – ochotników oraz budowniczych Domu Strażaka.
Życzę dalszego dynamicznego rozwoju jednostki i doskonalenia Waszych uroczystości ratowniczych. Niech św. Florian, nieustający Patron strażaków pozwoli Wam godnie pełnić służbę Bogu, Ojczyźnie i ludziom”.
Na zakończenie, dh M. Leja, podziękował wszystkim mówcom za przekazane gratulacje i życzenia. Podziękował również wszystkim przedstawicielom urzędów, instytucji, Związku OSP RP, Państwowej Straży Pożarnej, firm i prywatnym przedsiębiorcom, za dotychczasową konstruktywną współpracę, pomoc i wsparcie w działalności statutowej bratkowickiej OSP.
SPOTKANIE INTEGRACYJNE
Po zakończeniu uroczystości na stadionie, wszyscy strażacy i zaproszeni goście, udali się do Domu Strażaka na wspólny obiad i poczęstunek. W trakcie spotkania, wszyscy jego uczestnicy, dokonywali symbolicznego „wbijania” gwoździ z wygrawerowanymi nazwiskami w tablicę pamiątkową, przygotowaną z okazji 110. lecia OSP. Na sali wyeksponowano siedem tomów kronik bratkowickiej jednostki z jej bogatą historią. W jednej z nich zaproszeni goście i przedstawiciele jednostek OSP z naszej gminy, dokonywali okolicznościowych wpisów z życzeniami i gratulacjami dla jednostki jubilatki. Wszyscy zaproszeni goście i strażacy, otrzymali pamiątkowe długopisy z nadrukiem: „110 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Bratkowicach”.
Wspólne spotkanie przy kawie i herbacie, sprzyjało życzliwym rozmowom i wspomnieniom. Jubileuszowy tort ufundował Krzysztof Ciszewski, Hotel i Restauracja „Zacisze” w Bratkowicach. Przyjacielska i rodzinna atmosfera, jak panowała w trakcie biesiadnego spotkania dowiodła, że strażacy z gminy Świlcza, są doskonale zintegrowani nie tylko podczas różnych uroczystości, ale przede wszystkim podczas prowadzenia wspólnych akcji ratowniczo-gaśniczych i powodziowych.
PODZIĘKOWANIE
Jubileusz 110. lecia bratkowickiej OSP, został zorganizowany perfekcyjnie dzięki dużemu zaangażowaniu i pracy Zarządu tej jednostki, strażaków i innych osób. Prawidłowa organizacja, przygotowanie i sprawne przeprowadzenie uroczystości nie byłoby możliwe bez wsparcia i pomocy finansowej niektórych urzędów, instytucji i prywatnych firm.
Zarząd OSP szczerze docenia tę pomoc i pragnie serdecznie podziękować, szczególnie: Jerzemu Chłopek, Nadleśnictwo w Głogowie Młp. Józefowi Jodłowskiemu, Staroście Rzeszowskiemu, Adamowi Dziedzicowi, Wójtowi Gminy Świlcza, Robertowi Klaudel, prezesowi PPiH”Restol” sp. z.o.o. w Bratkowicach, Mieczysławowi Miazga, Posłowi na Sejm RP, właścicielowi firmy „Smak-Górno”, Adamowi Majce, dyrektorowi Gminnego Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji w Świlczy z/s w Trzcianie, Bożenie i Piotrowi Czapka, Zakład Drzewny w Czarnej Sędziszowskiej, Marii Pokrywa, Sklep Wielobranżowy w Bratkowicach, Krzysztofowi Ciszewskiemu, Hotel „Zacisze” w Bratkowicach, Edwardowi Sudoł, Zakład Kamieniarski w Kłapówce oraz przedsiębiorcom i handlowcom z Bratkowic: Adamowi Smajdor, firma „Drewnex”, Tadeuszowi Surowcowi, FHU „Węglozłom, Józefowi Orzech, Sklep Spożywczo-Przemysłowy, Damianowi Kwoce, prezesowi firmy „Bratcar”, Markowi Kowalowi, firma „Marpol” i Ryszardowi Lisowi, firma „Bratex”.
Ponadto Zarząd OSP bardzo serdecznie dziękuje Adamowi Majce, dyrektorowi Gminnego Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji w Świlczy z/s w Trzcianie, za wszelką pomoc w organizacji i profesjonalnym przeprowadzeniu jubileuszu 110. lecia jednostki. Zarząd dziękuje również dh. Bogdanowi Ciochowi, Komendantowi Gminnemu ZOSP RP w Świlczy, za przygotowanie strażaków do ceremoniału 110. lecia OSP oraz godne pełnienie zaszczytnej funkcji dowódcy uroczystości. Serdeczne podziękowanie należy się także Marii Nowożeńskiej, przewodniczącej miejscowego Koła Gospodyń Wiejskich oraz członkiniom tej organizacji, za wzorowe przygotowanie kulinarnej oprawy strażackiego jubileuszu.
Wiele własnego czasu i pracy w organizację swojej uroczystości, poświęcili bratkowiccy strażacy. Szczere podziękowanie Zarząd kieruje szczególnie do tych druhów, którzy najmocniej zaangażowali się w jej przygotowanie i przeprowadzenie. Jednak słowa najwyższego uznania i podziękowania, moim zdaniem, należą się dh. Mieczysławowi Lei, prezesowi OSP oraz dh. Janowi Górskiemu, naczelnikowi, za ciężką pracę i poświecenie najwięcej swojego czasu w organizację i przebieg uroczystości 110. lecia OSP.
Tekst: Władysław Kwoczyński
Zdjęcia: Andrzej Bednarz
