Panorama gospodarcza

ROLNICZO-PRZEMYSŁOWY CHARAKTER POWIATU

Powiat rzeszowski należy do rolniczo-przemysłowych powiatów Podkarpacia. Wysoki jest udział użytków rolnych w powierzchni ogólnej powiatu. Rolnictwo powiatu, podobnie jak całego województwa podkarpackiego, dostarcza produkty znacznie czystsze ekologicznie niż inne regiony Polski. Sprzyja temu czyste ekologicznie środowisko, dobre warunki glebowe, klimatyczne oraz stosunkowo małe skażenie gleby.

Dobrze rozwija się agroturystyka. Wytwarzana jest również zdrowa żywność. Przeważają gospodarstwa o niewielkiej powierzchni, przeciętnie zajmujące około 3 ha. Dominuje uprawa zbóż i hodowla bydła. Dla znacznej liczby mieszkańców powiatu praca w gospodarstwie rolnym stanowi jedynie dodatkowe źródło dochodów.

GOSPODARCZA AKTYWNOŚĆ POWIATU

Wśród powiatów Podkarpacia powiat rzeszowski zajmuje drugie miejsce, po Rzeszowie, pod względem liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej (12 373 firmy). Usytuowanie w pobliżu dużego miasta, a także aktywność mieszkańców sprawia, iż systematycznie realizowane są tu nowe inicjatywy gospodarcze. Powiat rzeszowski uznaje się za jeden z najdynamiczniej rozwijających się powiatów ziemskich Podkarpacia. Potencjał gospodarczy powiatu rzeszowskiego tworzą przede wszystkim małe i średnie firmy, kilkuosobowe zakłady o różnorodnym profilu działalności. Do sektora prywatnego należy aż 97 % podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON. Na terenie powiatu rzeszowskiego działalność gospodarczą prowadzi 9842 osoby fizyczne. Wśród podmiotów gospodarczych największą grupę stanowią te zajmujące się handlem i naprawą pojazdów (blisko 24%). Znaczną liczbę stanowią też firmy budowlane (prawie 16%) i przedsiębiorstwa przemysłowe (14%). Najbardziej aktywna gospodarczo jest część powiatu obejmująca gminy bezpośrednio sąsiadujące z Rzeszowem.

W 2017 r. powiat rzeszowski plasował się na trzecim miejsc w województwie pod względem nakładów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach. Nakłady te zamknęły się w kwocie 646 mln zł. Na drugim miejscu był powiat mielecki (718 mln zł), a na pierwszym Rzeszów z nakładami w kwocie 1 miliard 122 mln zł. W powiecie rzeszowskim najwięcej inwestowano w przedsiębiorstwach przemysłowych, bo była to kwota rzędu 477 mln zł.

Do wyróżniających się podmiotów gospodarczych należą:

• RZESZOWSKA SPÓŁDZIELNIA MLECZARSKA “RESMLECZ” w Trzebownisku (obecnie Spółdzielnia Mleczarska Mlekovita Oddział Resmlecz w Trzebownisku),
• ZAKŁADY PORCELANY ELEKTROTECHNICZNEJ ZAPEL S.A. w Boguchwale,
• PPiH RESTOL Sp. z o.o. w Bratkowicach,
• GMINNA SPÓŁDZIELNIA HANDLOWO-PRODUKCYJNA w Błażowej,
• „ZAKŁADY NAPRAWY SAMOCHODÓW” Spółka z o.o. w Boguchwale,
• “WILIMEX” Spółka z o.o. w Kamieniu-Łowisku,
• TYCZYŃSKA FABRYKA URZĄDZEŃ WENTYLACYJNYCH “TYWENT” Spółka z o.o.,
• GREINPLAST Spółka z o.o. w Krasnem,
• ZAKŁAD MIĘSNY “SMAK-GÓRNO” Spółka z o.o. w Górnie,
• Spółdzielnia Telekomunikacyjna WIST w Łące,
• Spółdzielnia Telekomunikacyjna OST w Tyczynie,
• Bank Spółdzielczy w Lubeni,
• OKOFFICE Rączy Sp. j.,
• ENERGEO-SYSTEM S.A.,
• Ziaja,
• CDO-Centrum Drewna i Oklein,
• VISSAVI,
• MasterProfi Sp. z o.o.,
• Creuzet Polska Sp. z o.o.,
• UNIMET

ZASOBY SUROWCOWE

Często w produkcji wykorzystuje się lokalne tradycje (np. okolice Kamienia – produkcja wikliniarska) lub lokalne zasoby (np. Chmielnik, Borek Stary – źródła mineralne). W ostatnim czasie wzrasta także zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii. Bazę surowcową powiatu rzeszowskiego stanowią głównie surowce energetyczne (gaz ziemny i w dużo mniejszym stopniu ropa naftowa) oraz surowce skalne (przede wszystkim kruszywa naturalne drobno i średnioziarniste, piaski kwarcowe, surowce ilaste do produkcji ceramiki budowlanej). W Nieborowie występują również pokłady diatomitów, a w północnej części gminy Hyżne zeolitów – zwanych minerałami XXI wieku. Siedliska znane są pokładów gipsu, a Nieborów ze źródeł wód leczniczych. Wody te odkryto i zagospodarowano w latach międzywojennych. Wybudowano pensjonaty lecznicze – Nieborów stał się lokalnym uzdrowiskiem. Działał do końca lat sześćdziesiątych, a w 2000 roku został podpalony przez nieznanych sprawców i spłonął doszczętnie.

UWARUNKOWANIA SPRZYJAJĄCE ROLNICTWU EKOLOGICZNEMU

Na uwagę zasługują również powstające w ostatnim czasie gospodarstwa produkujące zdrową żywność i rozwijające się rolnictwo ekologiczne. Trendowi temu sprzyja nieskażone środowisko naturalne. Właściciele tych gospodarstw zrzeszeni są w Podkarpackim Stowarzyszeniu Rolnictwa Ekologicznego “EKOGAL” w Chmielniku oraz w Stowarzyszeniu Żywności Ekologicznej “EKO-DAR” w Świlczy, gdzie mieści się też siedziba Związku Stowarzyszeń, czyli Podkarpacka Izba Rolnictwa Ekologicznego. Celem założonego w 2004 r. Stowarzyszenia Producentów Żywności Ekologicznej EKO DAR jest popularyzacja zasad zdrowego żywienia jako elementu ochrony i promocji zdrowia oraz kształtowanie świadomości ekologicznej i konsumenckiej. W działalności stowarzyszenia niezwykle ważna jest również edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży odnośnie prawidłowego odżywiania, aktywnego stylu życia oraz sposobów dbania o środowisko naturalne.

W ostatnich latach można było zaobserwować wzrost zainteresowania uprawą winorośli. Aktualnie na terenie powiatu działa kilka małych ale profesjonalnych winnic, które wchodzą w skład Podkarpackiego Szlaku Winnic. Skupione są w Stowarzyszeniu Winiarzy Podkarpacia lub w Stowarzyszeniu „Winnice Doliny Sanu”.

W rozwijaniu przedsiębiorczości i rolnictwa dużą rolę odgrywa Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale, jak też instytucje otoczenia biznesu mające swoje siedziby w Rzeszowie. Działaniom prorozwojowym służy również stale rozbudowywana baza hotelowo-konferencyjna.

BOGATE TRADYCJE PRZEMYSŁU LOTNICZEGO

Istotne dla rozwoju powiatu rzeszowskiego jest wykorzystanie tradycji lotniczych tego terenu, a przede wszystkim centralnie położonego, międzynarodowego lotniska w Jasionce oraz inwestycji w jego otoczeniu. Ponadto, w obrębie lotniska funkcjonuje cywilna szkoła pilotów – Ośrodek Szkolenia Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej oraz Aeroklub Rzeszowski. Położenie na terenach znanych z tradycji lotniczych, gdzie wciąż aktualne są idee przyświecające twórcom Centralnego Okręgu Przemysłowego determinują charakter rozwoju powiatu. Początki przemysłu lotniczego na terenie województwa podkarpackiego sięgają lat 30. XX wieku. W 2003 r. postanowiono wykorzystać to bogate dziedzictwo powołując do życia „Dolinę Lotniczą”. Postawiła ona sobie za cel utworzenie na terenach południowo-wschodniej Polski jednego z wiodących ośrodków przemysłu lotniczego w Europie. Klaster ten jest dostrzegany przez krajowe i zagraniczne firmy poszukujące kontrahentów z branży przemysłu high-tech.

ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA POWIATU

Na terenie powiatu rzeszowskiego znajdują się atrakcyjne tereny inwestycyjne Podkarpackiego Parku Naukowo-Technologicznego AEROPOLIS, który dysponuje również ofertą inkubatora technologicznego, preinkubatora akademickiego oraz laboratorium badawczego. Wydzielono tu także podstrefy Mieleckiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Głogowie Małopolskim oraz w Trzebownisku, a także Krakowskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Boguchwale.

Prężnie działa także utworzony przez powiat rzeszowski Park Naukowo-Technologiczny Rzeszów – Dworzysko. To 83,41 ha w pełni uzbrojonego terenu położonego w granicach administracyjnych miasta Rzeszowa i Głogowa Małopolskiego. Inwestycja została zrealizowana w ramach zadania pn. „Przygotowanie terenów inwestycyjnych pod budowę Parku Naukowo – Technologicznego Rzeszów – Dworzysko” realizowanego z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, działania I.3 Wspieranie innowacji. Wartość projektu zamknęła się w kwocie 78 mln zł. Warunkiem inwestowania w parku jest spełnienie wymogu, by przedsiębiorstwo było innowacyjne i zaawansowane technologicznie. Do końca 2018 r. sprzedanych zostało 21 działek.

Działki te nabyli:

• OKOFFICE Rączy Spółka Jawna,
• ENERGO – SYSTEM S.A.,
• Ziaja Sp. z o.o.,
• CDO – Centrum Drewna i Oklein,
• VISSAVI Sp. z o.o.,
• MasterProfi Sp.z o.o.,
• Creuzet Polska Sp. z o.o. (Lisi Aerospace),
• UNIMET,
• WEISS.SOLUTION,
• TW Metals Polska Sp. z o.o.,
• HEATING- INSTGAZ Sp. z o.o.,
• Zakład Produkcji Folii “Efekt Plus” Sp. z o.o.

Docelowo w Parku Naukowo-Technologicznym Rzeszów-Dworzysko zostanie utworzonych około 3 tysiące miejsc pracy.

POTENCJAŁ INTELEKTUALNY MIESZKAŃCÓW

Powiat dysponuje nie tylko dużym potencjałem gospodarczym ale też intelektualnym tworzącym podstawy dla wielokierunkowego rozwoju regionu. Samorząd powiatu odpowiada za funkcjonowanie szkół ponadgimnazjalnych o różnorodnym profilu kształcenia. Prowadzi szkoły w Trzcianie, Dynowie, Sokołowie Małopolskim i Tyczynie, które stara się dopasować do potrzeb rynku pracy i oczekiwań tutejszych mieszkańców.

Znaczny odsetek młodzieży kształcącej się w tych szkołach stanowią uczniowie techników i branżowych szkół I stopnia. Ciągle poszerzane są programy nauczania o dodatkowe kwalifikacje, np. kursy kas fiskalnych, operatorów wózków widłowych, spawania, kursy kelnerskie czy baristy. Uczniowie mają możliwość odbywania zagranicznej praktyki w wybranych przez siebie zawodach. Szkoły współpracują z pracodawcami, szkołami wyższymi oraz instytucjami publicznymi. Posiadają dobrze wyposażone pracownie do kształcenia zawodowego. Są systematycznie rozbudowywane i unowocześniane, by spełniały najwyższe standardy. Jednym z ciekawszych przedsięwzięć w tym zakresie była budowa krytej ujeżdżalni wraz ze stajnią w Zespole Szkół Techniczno-Weterynaryjnych w Trzcianie. Dzięki tej inwestycji szkoła stała się ewenementem w skali regionu. Realizowana jest tu innowacja pedagogiczna – wykorzystanie jazdy konnej do rehabilitacji osób niepełnosprawnych „hipoterapia”. W dniu 1 września 2017 r. została utworzona klasa dla uczniów zainteresowanych jeździectwem. Uczniowie tej klasy korzystają z możliwości jazdy konnej pod okiem szkolnego instruktora. Zainteresowaniem cieszy się także klasa policyjna w Tyczynie oraz pożarnicza w Trzcianie. W Liceum Ogólnokształcącym w Dynowie jest klasa wojskowa prowadzona we współpracy z 3. Podkarpacką Brygadą Obrony Terytorialnej, której uczniowie mogą korzystać z własnej strzelnicy broni pneumatycznej.

Na terenie powiatu rzeszowskiego mają swoje siedziby także wyższe uczelnie z Rzeszowa. W Tyczynie mieści się Wydział Zamiejscowy Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Kielnarowa zaś stała się miejscem, gdzie ulokowano Centrum Turystyki i Rekreacji z kompleksem obiektów dydaktycznych, sportowo-rekreacyjnych i noclegowych. Nie bez znaczenia są także inwestycje prowadzone w pozawydziałowej jednostce organizacyjnej Politechniki Rzeszowskiej, jaką jest Ośrodek Kształcenia Lotniczego w Jasionce.