Głogów Małopolski to jedno z pierwszych miast w Polsce, które powstało od podstaw, w dodatku na terenach Puszczy Sandomierskiej – jej najlepiej zachowany fragment został objęty ochroną przyrodniczą w Rezerwacie „Bór”. Rezerwat ten jest popularnym miejscem rekreacji i wypoczynku. W Głogowie Małopolskim można zobaczyć miejski rynek z czasów lokacji, który został wpisany w kształt kwadratu i charakteryzuje się oryginalnym, renesansowym układem urbanistycznym. Plan miasta uchodzi za pierwsze w Polsce dzieło urbanistyczne doby renesansu. Głogowski rynek zajmuje powierzchnię 2,4 ha. Według Franciszka Kotuli, Krzysztof Głowa zakładając Głogów chciał stworzyć miastu Rzeszów silnego konkurenta i nie było w tamtym czasie większej różnicy między tymi dwoma miastami. Aktualnie Głogów Małopolski to największe miasto w powiecie rzeszowskim zarówno pod względem powierzchni, jak i liczby ludności.
UNIKALNY RYNEK W GŁOGOWIE MAŁOPOLSKIM – PIERWSZYM MIEŚCIE RENESANSOWYM W POLSCE
Głogów to wcześniejszy Głowów – miasteczko założone w 1570 r. przez Krzysztofa Głowę – sekretarza króla Zygmunta Augusta. Niektórzy historycy urbanistyki postulują, że plan miasta ma związek z włoską teorią urbanistyki. Krzysztof Głowa jako sekretarz królewski mógł rzekomo korzystać z usług włoskich architektów. Brak jest jednak informacji źródłowych na ten temat. Pierwszym badaczem urbanistą, który zwrócił uwagę na rozmach założenia równego najokazalszym miastom na zachodnich ziemiach Rzeczypospolitej był Ignacy Drexler z Lwowa.
Rynek oraz sąsiadujące uliczki zabudowane są parterowymi domkami w stylu tzw. architektury małomiasteczkowej z okresu XIX i XX w. W centralnym punkcie rynku znajduje się ratusz z XVIII w., zbudowany przez Urszulę z Branickich Lubomirską. Budynek został wzniesiony na planie prostokąta, jest murowany, ma dwie kondygnacje i drewnianą wieżę zegarową. Dzisiejszą formę zyskał po kilku późniejszych przebudowach i remontach. Pełni swoją funkcję – jest siedzibą władz samorządowych. Głogowski rynek słynął niegdyś z odbywających się tu targów i jarmarków. Znany był także z miejscowych rzemieślników: szewców wyrabiających buty z wysokimi cholewami, tkaczy, rzeźników, krawców, którzy oferowali wytwarzane w swoich warsztatach towary. Słynna była kiełbasa głogowska, którą delektowano się we Lwowie, a nawet w Wiedniu. W XVIII w. uznaniem cieszyły się również wyroby z tzw. głogowskiego złota, czyli biżuteria wykonana ze stopów metali imitujących prawdziwy kruszec. Produkowano z niego pierścienie oraz guziki do strojów szlachty polskiej.
W rynku znajduje się też figura Matki Boskiej, figura św. Floriana z XVIII w., głaz pamiątkowy Jana III Sobieskiego oraz pomnik walki i męczeństwa. Uwagę zwracają również XIX-wieczne kamieniczki. Jedną z najstarszych jest dawny XVIII-wieczny szpital dla ubogich (kamienica nr 25). Budynek został wzniesiony z fundacji Urszuli Lubomirskiej w 1769 roku. Mimo modernizacji zachował w dużej mierze swoją formę, w tym szkarpy w narożach. Jest też wnęka typowa dla domów przyrynkowych pełniąca rolę zewnętrznego przedsionka do wnętrza budynku.
Blisko centrum jest też jednonawowy, neoromański kościół pw. Trójcy Przenajświętszej z XIX w., zbudowany na planie krzyża łacińskiego, z prezbiterium i ramionami transeptu zamkniętymi trójbocznie. W fasadzie zewnętrznej dominują dwie trójkondygnacyjne wieże. Wielkim kultem cieszy się tutaj obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, zwanej też Głogowską. W urzędowych aktach wizytacji generalnej z 1721 r., przechowywanych w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, wizerunek ten określono jako łaskami słynący, a w następnych latach, w wyniku prac komisji diecezjalnej został uznany za cudowny. W kościele uwagę zwracają barokowe i neobarokowe ołtarze (barokowy jest ołtarz główny), barokowa chrzcielnica z motywem anioła trzymającego czaszę, a także zabytkowe dzieła malarskie i rzeźbiarskie.
O głogowskim rynku pisze dużo, wywodzący się z tego miasta, znany etnograf Franciszek Kotula, m.in. o tym, że w czasie przebudowy ratusza w latach 1928-1929 został zasypany loch więzienny znajdujący się w ratuszu, na ścianach którego było dużo napisów i dat. Mimo, że na początku XX wieku zarząd miasta nie urzędował w ratuszu, to tradycja miejskiego aresztu była kontynuowana. Jak pisze Kotula, była to – w dzisiejszym znaczeniu – izba wytrzeźwień w poniedziałki, dni targowe oraz w czasie jarmarków. Według Franciszka Kotuli, w czasie tego remontu, dokonano też innego ciekawego odkrycia – znaleziono skrytkę zrobioną z cegły, a w niej szczątki koguta, który został tam najprawdopodobniej zamurowany żywcem.
REZERWAT PRZYRODY „BÓR” – NAJLEPIEJ ZACHOWANY FRAGMENT DAWNEJ PUSZCZY SANDOMIERSKIEJ
Rezerwat Przyrody „Bór” został utworzony w celu ochrony ekosystemów leśnych charakterystycznych dla dawnej Puszczy Sandomierskiej oraz zachowania miejsc pamięci związanych z martyrologią ludności polskiej i żydowskiej w okresie II wojny światowej. Powierzchnia rezerwatu wynosi 365 ha. Wyznaczona wokół otulina obejmuje dodatkowo 392 ha. Ponad 98 procent powierzchni zajmują tereny leśne. W rezerwacie występuje około 400 gatunków roślin naczyniowych, w tym 350 gatunków rodzimych. Gatunki objęte ścisłą ochroną to barwinek pospolity, bluszcz pospolity, lilia złotogłów, podkolan biały, śnieżyczka przebiśnieg, wawrzynek wilczełyko i widlak jałowcowaty. Ciekawym zjawiskiem we florze rezerwatu jest występowanie 10 gatunków górskich. Są to między innymi czosnek siatkowaty, kozłek bzowy, narecznica szerokolistna i żywiec gruczołkowaty. Świat leśny, charakterystyczny dla terenów leśnych reprezentuje ponad 70 gatunków ptaków, m.in. myszołów zwyczajny, krogulec, kobuz, słowik. Liczna jest populacja sarny i dzika.
W͙y͙p͙o͙c͙z͙y͙n͙e͙k͙ ͙i͙ ͙r͙e͙k͙r͙e͙a͙c͙j͙a͙
Rezerwat przyrody „Bór” to znane już miejsce na weekendowe spacery. Można tu uprawiać także inne formy aktywności fizycznej. Na terenie rezerwatu wytyczono ścieżki przyrodniczo-edukacyjne, trasy rowerowe, narciarskie i konne oraz szlaki turystyczne, które sprzyjają rekreacji oraz wypoczynkowi w niedalekiej odległości od Rzeszowa. Na końcu ścieżki przyrodniczo-edukacyjnej znajduje się strzelnica myśliwska Polskiego Związku Łowieckiego. Na trasie ścieżki wytyczone są przystanki z opisami najciekawszych zbiorowisk roślinnych oraz miejscami tragicznych wydarzeń z okresu II wojny światowej.
https://www.gov.pl/web/rdos-rzeszow/aktualizacja-szlakow
P̼o̼m̼n̼i̼k̼i̼ ̼i̼ ̼m̼i̼e̼j̼s̼c̼a̼ ̼m̼a̼r̼t̼y̼r̼o̼l̼o̼g̼i̼i̼
W głogowskim „Borze” są też miejsca pamięci narodowej. Jest tu m.in. pomnik poświęcony pomordowanym Żydom. Pomnik ten zawiera elementy symboliki żydowskiej, m.in. macewy, siedmioramienny świecznik umieszczone na dużym głazie wieńczącym całość pomnika. Znajduje się w lesie, nieopodal miejsca zbiorowych mogił kilku tysięcy rzeszowskich Żydów i kilkuset Polaków, rozstrzelanych przez okupanta w latach 1942 – 1944. Najwięcej Żydów zostało zamordowanych podczas likwidacji rzeszowskiego getta. Jest też obelisk postawiony w miejscu zabójstwa wybitnego działacza Ludowego Władysława Kojdra.
