Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Dziś – 1 marca –  obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Został on ustanowiony by uczcić działaczy niepodległościowego podziemia, którzy po wojnie walczyli o prawdziwie niepodległą Polskę. Wybór tego dnia nie jest przypadkowy, ponieważ jest to dzień, w którym wykonano wyroki śmierci na pochodzących z Rzeszowszczyzny przywódcach IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Ich szczątków dotychczas nie odnaleziono. Patriotyczne uroczystości w hołdzie żołnierzom wyklętym odbyły się dziś w całym regionie.

Rzeszowskie uroczystości rozpoczęły się Mszą św. w kościele Farnym. Po nabożeństwie wszyscy zebrani udali się przed pomnik Żołnierzy Wyklętych, gdzie odśpiewano hymn państwowy, a zebrani w skupieniu wysłuchali okolicznościowych przemówień oraz listu od Marszałka Sejmu RP Marka Kuchcińskiego oraz Ministra Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka.

W uroczystościach w asyście 3 Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej oraz I Batalionu 21 Brygady Strzelców Podhalańskich udział wzięli mieszkańcy Rzeszowa wraz z przedstawicielami władz samorządowych, mundurowych, duchowni, parlamentarzyści, członkowie organizacji i związków kombatanckich. Powiat Rzeszowski reprezentowali Starosta Rzeszowski Józef Jodłowski oraz Lucyna Sokołowska Członek Zarządu Powiatu.​

Uroczystość zakończono odczytaniem Apelu Poległych, oddano salwę honorową i przystąpiono do składania wiązanek kwiatów.

—————————————————————————————————————————————————————————————

Pomnik Żołnierzy Wyklętych odsłonięto przy alei płk. Łukasza Cieplińskiego w Rzeszowie w dniu 17 listopada 2013 r. W uroczystości uczestniczył m.in. ksiądz infułat Józef Sondej – były kapelan Armii Krajowej. Autorem i wykonawcą pomnika, którego budowę wsparł także powiat rzeszowski, był krakowski artysta Karol Badyna. Monument upamiętnia legendarną postać wojennej i powojennej konspiracji niepodległościowej płk. Łukasza Cieplińskiego oraz jego współpracowników z IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, którzy zostali straceni strzałem w tył głowy 1 marca 1951 roku. Byli to: Adam Lazarowicz, Franciszek Błażej, Józef Batory, Karol Chmiel, a także pochodzący z Trzciany Mieczysław Kawalec oraz urodzony w Bratkowicach Józef Rzepka.

Major Józef Rzepka, pseudonim Krzysztof, Rekin, Stefan, Znicz urodził się 22 grudnia 1913 roku w Bratkowicach. W rodzinnej miejscowości, w październiku 1939 roku zaczął organizować siatkę konspiracyjną. Był pierwszym dowódcą Placówki ZWZ Bratkowice-Głogów. W maju 1943 roku został pierwszym adiutantem Inspektoratu Rejonowego Armii Krajowej Rzeszów. W czasie akcji „Burza” był dowódcą zgrupowania działającego w trójkącie Świlcza-Głogów-Bratkowice. Do historii przeszła akcja, podczas której grupa Józefa Rzepki zaatakowała w rejonie Bratkowic trzystuosobowy oddział Niemców i uszkodziła w rejonie Rudnej Wielkiej 100 metrów torów kolejowych. W 1945 r. Józef Rzepka objął dowództwo nad Inspektoratem AK Mielec i wtedy rozpoczęła się jego współpraca z Łukaszem Cieplińskim. W 2013 r. został pośmiertnie awansowany do stopnia majora oraz odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Major Franciszek Błażej, pseudonim „Tadeusz”, „Poleski”, „Roman”, „Bogusław” urodził się 27 października 1907 w Nosówce, w rodzinie Łukasza i Marii Kalandyków. Służył w 84 Pułku Strzelców Poleskich, w szeregach którego uczestniczył w wojnie obronnej 1939 roku. Potem pozostawał w konspiracji jako oficer operacyjny Inspektoratu Rzeszowskiego AK. W nocy z 7 na 8 października 1944 roku wziął udział w akcji odbijania więźniów z Zamku Lubomirskich w Rzeszowie. W 1945 roku zaangażował się w działalność w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość. Rok później został jego prezesem. Wraz z aresztowaniem w dniu 2 września 1947 roku rozpoczęło się okrutne trzyletnie śledztwo. W pokazowym procesie, w dniu14 października 1950 roku, Franciszek Błażej został skazany na czterokrotną karę śmierci. W 2010 roku został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2013 awansowany do stopnia majora.